تاریخچه سبک تراش برلیان

از زمان پیدایش الماس تا مدتها، تصور مردم بر این بود که تراش و یا تغییر شکل الماس ممنوع بوده و این یک دخالت در ذات الماس است که موجب از بین رفتن خصوصیات فوق العاده آن میگردد و فقط حاکمین یا قانون گذاران اجازه استقاده از آن را داشتند.

الماس تراش نخورده برای اولین بار در قرن چهارم پیش از میلاد و با آزاد سازی تجارت بین شرق وغرب توسط اسکندر به اروپا رسید. در آن زمان هندوستان تنها منبع شناخته شده این سنگ محسوب می شد و جالب آن که ارزش آن از یاقوت قرمز ویاقوت کبود پایین تر بود.

الماس کانی کمیاب و طبیعی است که از کربن تشکیل شده است . به لحاظ شیمیایی اتم های آن با پیوند کووالانسی که قویترین پیوند اتمی است به هم متصل شده است. این ساختار پیوندهای یکنواخت و متراکم و ساده باعث تشکیل سخت ترین و بادوام ترین موادی شده که تا کنون شناخته ایم. در بیشتر کانی ها، اتم ها  منظم و تکراری در کنار یکدیگر قرارگرفته اند که آن ها را  ساختمان کریستالی می نامیم. الماس در سیستم کریستالی Cubic رشد کرده که isometric هم نامیده می شود. ساختمان کریستالی اهمیت زیادی برای تراش کاران دارد چون اتم ها در الماس در بعضی جهات به هم نزدیک تر ودر بعضی جهات دارای فاصله می باشد و تراش کاران در جایی که اتم ها فاصله بیشتری دارند موازی با این جهات با وارد کردن یک ضربه شکستگی ایجاد می کنند . ۹۹ درصد الماس های مورد استفاده برای ساخت زیورآلات و جواهرات در بازار داخلی کشور بیشتر در محدوده وزنی ۰۱ / ۰ (یک پوینت قیراطی)  تا ۲۰ / ۰ (بیست پوینت قیراطی) هستند، درواقع هر ۱ قیراط معادل با ۱۰۰ پوینت است که به اشتباه در بازار تحت عنوان سوت معرفی می شوند. این یک اصطلاح اشتباه رایج می باشد، زیرا سوت واحدی از گرم می باشد که به اشتباه برای قیراط هم به کار می برند.

یک اصطلاح اشتباه دیگری که در بازار داخل رایج است، اصطلاح برلیان می باشد که سازندگان و جواهرفروشان برای الماس طبیعی به کار می برند. در واقع منظور از این واژه، الماس با سبک تراش برلیان است. این اشتباه تا حدی است که وقتی شما برای خود الماس طبیعی سفارش می دهید، مخراج کار یا جواهر فروش اعلام عدم موجودی می کند. در حالی که وقتی از آنها درخواست برلیان می کنید، سریعا در وزن ها و انواع درجات ارائه می دهند. ممکن است این جواهر فروشان برای مدت طویلی با الماس های طبیعی سروکار داشته باشند، اما تصور می کنند که برلیان نوعی گوهر است، در صورتی که الماس با سبک تراش برلیان است. این اشتباه به قدری رایج است که هنوز بازار داخلی نیز توجیه نشده است . با این وجود اولین الماس های تراش خورده دارای سبک معینی نبوده و فقط تعدادی فست (Facet) برروی سنگ ایجاد می کردند ولی با پیدایش چرخ تراش به دلیل بالا رفتن سرعت تراش، به تدریج سعی می شدکه فست های ایجاد شده دارای نظم و تقارن بهتر باشند.

سبک تراش برلیان (Brilliant)

این سبک تراش ۵۷ فست دارد که دارای آناتومی مخصوص به خود است که عبارت اند از: قسمت بالایی که تاج Crown محسوب میشود دارای قسمت های پیشخوان یا Table ، فست های مثلثی یا Star Facet ، فست های لوزی شکل یا Bezel و فست های جفتی بالای کمربند Upper Girdle Facet که جمعا ۳۳ فست می باشد. قسمت میانی که کمربند Girdle تراش است و قسمت تحتانی که سندانچه Pavilion نام دارد که دارای قسمت های فست های جفتی زیر کمربند Lower Girdle Facet ، پاویلیون فست Pavilion Facet و نوک تراش که کیولت Culet نام دارد که دارای ۲۵ فست می باشد.

آناتومی تراش برلیان

در تراش برلیان، امروزه سعی بر آن است که هرچه بیشتر از قبل جلوه های بصری سنگ الماس را به نمایش بگذارند و زوایا و نوع برش را به شکلی تنظیم کنند که نور وارد شده به سنگ الماس با صفحات بیشتری از سنگ برخورده کند و در انتها به چشم ما برسد. برای دست یافتن به این امر، دانشمندان همیشه برای بهتر کردن نوع تراش الماس ها تلاش میکنند و سال به سال استانداردهای جدیدی برای این کار ارائه می دهند و در اصل، گوهرتراشان الماس، چه کسانی که به روش سنتی مبادرت به تراش الماس میکنند و چه کسانی که با دستگاههای پیشرفته این کار را انجام میدهند، باید پیرو این استاندارد باشند . در تصویر زیر استاندارد تراش برلیان در ایده ال ترین حالت ان نمایش داده شده است اگر سنگی دارای مشخصات زیر باشد درجه cut grade آن excellent خواهد بود.

تاثیر تناسبات تراش برلیان بروی درخشندگی

در نهایت می بینیم که این تراش امروزه به عنوان محبوب ترین تراش و تراش غالب بازار الماس محسوب می گردد علت این محبوب بودن محاسبات دقیق برای ایجاد پدیده های نوری Brilliancy و Dispersion درون الماس است.

در تصویر فوق تفاوت درخشندگی در دو نوع تراش نمایش داده شده است

اولین الماس های تراش خورده در زمان قدیم در مقایسه با تراش های امروزی بسیار ساده بودند،هرچند که نمونه های معدودی از آنها بروی برخی از زیورالات به جای مانده است، ولی اغلب این سنگ ها که برای نصب بر روی جواهرات دوران قرون وسطا تراشیده شده بودند،بعدها مجددا تراشیده شدند تا برای جواهرات جدید استفاده شوند. لازم به ذکر است که روش های اولیه برای تراش الماس بسیار سخت بود بعد از مدت ها که قادر به تراش الماس نبودند،بالاخره دریافتند که چنانچه الماس را جهتی معین بروی خرده الماس ها بکشند،تراشیده می شود ولی از آنجایی که هنوز چرخ تراش ابداء نشده بود،ناچار سنگ را فقط با کمک دست بر روی یک سطح چوبی آغشته به روغن وخرده الماس ،عقب وجلو می کشیند البته مدت زمان زیادی طول نکشید که چرخ تراش اختراع شد وکار را آسانتر کرد.

Abstract- The first cut diamonds at that time were very simple compared to today’s cuts, although a few examples of them have survived on some jewelry, but most of these stones that were cut on medieval jewelry for posterity were, later recut to be used for new jewelry. It should be note that the initial methods for cutting diamonds were very difficult. After not being able to cut a diamond for a long time, they finally realized that if they cut the diamond to a certain degree on the small pieces of diamonds, it would be cut, but since the cutting wheel had not yet been invented, they had to rub the stone with the help of their hands on a wooden surface. They were pulling back and forth with oil and small diamonds. Of course, it did not take long before the lathe was invented and made the job easier.
Keywords: Brilliant, Diamond, Crystal, Cut, Facet

نویسندگان :

• دکتر مسعود کیانی
• دکتر حدیث صادقی
• فرشاد کیوانی بلاسجین
• عرقان صادقی

فابل مقاله به صورت PDF